Ballada o pchle

Pieśnią Mefistojela w pogrebke Auerbacha o bio- chie (Pieśń Mefistofelesa w piwnicy Auerbacha o pchle), znana powszechnie jako Ballada o pchle, oparta jest na tekście Johanna Wolfganga Goethego, a w oryginalnej rosyjskiej wersji — na przekładzie Strugowszczykowa. Powstała pod koniec życia Mu- sorgskiego, jesienią 1879 roku, podczas tournée koncertowego po południowej Rosji, w którym kompozytor występował jako pianista solista i akompania- tor kontralcistki Darii Michajłowny Leonowej (1829—1896). Ta wybitna rosyjska śpiewaczka, pierwsza wykonawczyni partii Karczmarki w Borysie Godunowie Musorgskiego, opromieniona była właśnie świeżymi sukcesami w Japonii, Stanach Zjednoczonych i w Wiedniu. Była starsza od Musorgskiego o dziesięć lat, a że łączyło ich chyba coś więcej niż tylko artystyczna współpraca, przyjaciele mieli mu za złe całą tę eskapadę. My za złe nie mamy, boć przecie dzięki tej wspólnej podróży powstała Ballada o pchle, prawdziwe arcydzieło \ Leonowa miała głos wyjątkowo niski, prawie męski. Toteż żadna ze współczesnych alcistek nie miała ochoty porywać się na pieśń, napisaną w tessiturze wręcz basowej. Uczynił to Fiodor Szalapin (1873— —1938) i rozsławił Balladą o pchle dosłownie na całym świecie. Dziś za jego przykładem śpiewają ją
basy, weszła już bowiem do żelaznego ich repertuaru.